پس از زلزله چند سال پیش مشهد بسیاری از شهروندان این شهر متوجه شدند دشت مشهد با چند گسل فعال احاطه شده وعملاً روی یک صفحه محصور بین گسل‌ها ساخته شده است و همان زمان کارشناسان اعلام کردند امکان جابه‌جایی این صفحه بسیار بالاست ولی زمان آن مانند هر زلزله دیگری نامشخص است.
اینکه کشور ما روی کمربند زلزله قرار دارد و شهر مشهد و خراسان در طول تاریخ چندزلزله ویرانگر را شاهد بوده یک موضوع است و اینکه ساکنان این مناطق برای کاستن از خسارت‌های زلزله چه کرده‌اند و می‌کنند یک چیز دیگر، چراکه نمی‌توان از جابه‌جایی گسل پیشگیری کرد اما می‌شود ساختمانی ساخت که مقاوم‌تر باشد و با کوچک‌ترین تکانی فرو نریزد و آواری بر سر ساکنانش نشود.
نکته تلخ اما واقعیت این است که به گفته کارشناسان مختلف مشهد هم مانند بسیاری از شهرهای کشورمان در برابر زلزله تاب‌آوری بالایی ندارد و حتی برخی متخصصان این حوزه بر این باورند که اندکی بیش‌از ۵۰درصد اماکن مسکونی ساخته شده در شهر مشهد حتی بسیاری از خانه‌هایی که در حال ساخته شدن هستند عملاً بافت فرسوده یا همان بافت ناایمن هستند.
بر اساس مطالعاتی که چند سال پیش از سوی کارشناسان حوزه خطرپذیری مشهد انجام شد ۷۵ درصد ساختمان‌های مشهد در برابر زلزله ۷ ریشتری آسیب دیده و بخش قابل توجهی از آن‌ها تخریب می‌شود و در زلزله‌های ۴ تا ۶ ریشتری آسیب‌پذیری ساختمان‌های مشهد به ۵۰ الی ۶۰ درصد خواهد رسید.همچنین نتایج یک مطالعه دقیق‌تر دیگر نشان می‌دهد مناطق ۲، ۱ و ۹ به ترتیب دارای بیشترین میزان تاب‌آوری کالبدی در برابر زلزله و مناطق ۷، ۱۱ و ۸ به ترتیب دارای کمترین میزان تاب‌آوری هستند، از این رو در راستای افزایش تاب‌آوری مناطق شهری مشهد پیشنهاد می‌گردد بر معیارهایی از جمله مقاوم‌سازی و احیای بافت‌های فرسوده، تمرکز شود.
بنابراین با کنار هم قرار دادن تمام این موارد می‌توان گفت وقتی متخصصان معتقدند سازه‌های ساختمان‌های جدید در بهترین حالت کمتر از ۵۰درصد مطابق استانداردها ساخته می‌شوند و از آهن مستعمل در سازه‌ها استفاده می‌شود یا آهن مناسب با طبقات ساختمان در اسکلت آن به کار نمی‌رود و حتی جوشکاری‌ها دارای اشکال است، نمی‌توان انتظار داشت در زمان بروز زلزله از مقاومت قابل قبولی برخوردار باشند.
از سوی دیگر به استناد تعاریفی که از بافت‌های فرسوده ارائه می‌شود بخش قابل توجهی از مناطق مشهد در یک پهنه وسیع، بافت فرسوده محسوب می‌شوند به طور مثال اگر ۵۰درصد ابنیه یک بلوک فرسوده باشد یا بیش از ۵۰درصد معابر آن کمتر از۶ متر باشد و یا اینکه ۵۰درصد ابنیه یک بلوک کمتر از۲۰۰متر مساحت داشته باشد عملاً بافت ناکارآمد یا ناایمن شناخته می‌شود.
با این اوصاف با گذری در مناطق حاشیه‌ای مشهد و البته بافت متراکم هسته مرکزی و حتی مناطق به ظاهر نوظهوری مانند منطقه ۹ مشهد به محدوده‌هایی می‌رسیم که هرچند عمر بناهای ساخته شده در بیشتر موارد به یک دهه نمی‌رسد، اما هیچ نشانه‌ای از رعایت استانداردهای اولیه در این ساختمان‌ها نیست و آنچنان که مدیران آتش‌نشانی و مدیران شهری بارها گفته‌اند حتی در حال حاضر امکان ورود خودروهای امدادی به بسیاری از معابر و کوچه‌های این بافت‌ها وجود ندارد و اگر زلزله‌ای ویرانگر رخ دهد مدت‌ها طول می‌کشد تا یک نیروی امدادی بتواند خود را به برخی منازل آسیب‌دیده برساند.
نتیجه اینکه امیدواریم متولیان امر ساخت‌وساز و ناظران این موضوع در دستگاه‌های مختلف با جدیت تمام و بدون کوچک‌ترین اغماضی از ساخته شدن حتی یک واحد ناایمن جلوگیری کنند، چراکه قرار است زیر هر سقف ناایمن هر شب کودکان بسیاری با مرور رؤیاهایی به خواب بروند و نباید تاوان کم‌کاری عده‌ای از ما را با جان خود بدهند.
نظر شما